Su Ayak İzi

img
img

“Su Ayak İzi”, suyun ekonomi içerisinde oynadığı rolün ve su yönetiminin ekonomik kalkınma süreçlerinde bir araç olarak kullanımının anlaşılmasını sağlayan, yeni bir kavramdır. Bu kavram, ilk kez 2002 yılında UNESCO-IHE’de, Arjen Hoekstra tarafından ortaya koyulmuştur. Bir ülkenin su ayak izinin incelenmesi, suyun ekonomik faaliyetlerdeki yönünü izleyerek plancıların, karar vericilerin ve yatırımcıların tahsis, ticaret, rekabet avantajı ve ekosistem desteğine yönelik kararlarının zeminini oluşturan bilgiyi temin eder. Su ayak izi, birim zamanda harcanan (buharlaşma dahil) ve/veya kirletilen su miktarıyla ölçülmektedir. Bir bireyin, bir toplumun veya iş kolunun su ayak izi, tüketilen mal ve hizmetlerin üretimi için kullanılan veya üreticinin mal ve hizmet üretimi için kullandığı toplam temiz su kaynaklarının miktarıdır. Bir örnekle açıklayacak olursak, su ayak izini ve bir fincan kahve için niye bir bardak sudan çok daha fazlasına ihtiyaç duyulduğunu anlayabiliriz. WWF-Türkiye’nin açıkladığına göre kahvenin yolculuğu aşağıdaki adımlardan oluşuyor:


Kahve bitkisinin yetiştirilmesi
Hasadın yapılması
Rafine edilmesi
Nakliyesi
Kahve çekirdeklerinin paketlenmesi
Kahvenin satılması
Kahvenin fincana doldurulması

Kahvenin masamıza gelmesi için gereken su miktarı tam 140 litre. (Yine WWF-Türkiye’nin paylaştığı rakamlara göre kahvenizi kağıt bardakta, süt ve şekerle içmek isterseniz, bu miktar 208 litreye çıkıyor.) Buna ek olarak, kullandığımız bazı ürünlerin su ayak izini aşağıda görebilirsiniz :


1 dilim ekmek 47 litre
1 kilo domates 188 litre
1 bardak elma suyu 196 litre
2 adet yumurta 414 litre
1 kilo patates 1053 litre
1 külah dondurma 1632 litre
100 gram çikolata 1700 litre
150 gram hamburger 2399 litre
1 kg sığır eti 16.000 litre

Su ayak izi kavramı su kullanımına yönelik alternatif bir göstergedir. Sistemden çekilen su miktarı yerine tüketilen su miktarını inceleyen su ayak izi, bu anlamda geleneksel su istatistiklerinden farklıdır (Hoekstra, 2003). Mavi, yeşil ve gri su ayak izi; su ayak izinde su kullanımını ve kalitesini temsil eden üç bileşendir.


Mavi Su Ayak İzi : Bir malı üretmek için ihtiyaç duyulan yüzey ve yer altı tatlı su kaynaklarının toplam hacmi için kullanılır ve geleneksel olarak tatlı su denildiğinde akla gelen su kaynaklarıdır.
Yeşil Su Ayak İzi : Bir malın üretiminde kullanılan toplam yağmur suyudur.
Gri Su Ayak İzi : Kirliliğe yönelik bir göstergedir. Mevcut su kalitesi standartlarına dayalı olarak, kirlilik yükünün bertaraf edilmesi ya da azaltılması için kullanılan tatlı su miktarını ifade eder. Bu nedenle, gri su kavramı nüfus ve endüstriyel büyüme ile ilişkili olarak ele alınır.

img
img